26 Mayıs 2020 Tarihinde Teyitorg sayfasında “Acı kavunun omurga hastalıkları ve sinüzite iyi geldiği iddiası” başlığıyla, Hekim Aidin Salih ve Acı Kavun bitkisi hakkında bir yazı yayınlanmıştır. Metinde yer alan objektiflikten uzak bazı iddialara karşılık, kamuoyunu sağlıklı bilgilendirmek amacıyla aşağıdaki açıklamayı yapma gereği gördük.

Teyitorg bilindiği kadarıyla medyada yer bulan “iddiaların” aslını araştırmak ve “teyit etmek” gayesi taşıyan bir kuruluştur. Fakat sözü edilen haber metni baştan aşağı kuruluşun varlık sebebiyle çelişmektedir. Metinde ispatlanmamış yahut araştırılma gereği dahi duyulmamış birden fazla iddia bulunmaktadır. Kullanılan kaynaklara bakıldığında objektif bir tutumla yola çıkılmadığı açıkça görülmektedir. Referans alınan uzman görüşleri konuya ışık tutacak nitelikte değildir.

Örneğin bir uzman görüşünün kaynak gösterildiği haberde, bitkinin kullanımında sıkıntılar yaşanabileceği ifade edilmekle beraber hangi organının kullanımının toksik etki oluşturduğu belirtilmemiştir. Bilindiği üzere bir bitkinin drog olarak kullanılan kısmı tedavi edici etki gösterirken, farklı bir organının kullanımı toksik etki gösterebilir. Bunda kullanılan kısmın etkisi olduğu gibi kullanım şekli de önemli rol oynamaktadır. Alıntıda, yanlış olan kullanım şekli ile ilgili de herhangi bir bilgi verilmemiştir. Oysaki Dr. Aidin Salih eserlerinde bitkinin drog olarak kullanılacak kısmını ve kullanım şeklini detaylı bir şekilde anlatmış, toksik olma ihtimaline karşı gerekli uyarıları yapmıştır.

Ayrıca yine aynı görüşte ‘’Bitkinin kullanımından kaynaklı sıkıntılar yaşanabilir.’’ ifadesi ile bitkinin değil, bitkinin kullanım şeklinin sorun olabileceği hususu referans alınan uzman tarafından bizzat dile getirilmiştir. Haberi hazırlayan yazarın bu bilgiden yola çıkarak, acı kavun bitkisinin faydaları hakkındaki iddialar yanlıştır yorumunda bulunması ya art niyet ya da ciddi bir bilgisizliğin sonucudur.

Öte yandan haberde Dr. Aidin Salih’in alternatif tıpçı olduğu, bundan dolayı konunun uzmanı olmadığı iddiası yer almaktadır. Bu iddia haberi hazırlayan gazetecinin yorumudur. Hekim Aidin Salih 50 yılı aşkın klinik tecrübesiyle hastaya ve hastalığa özgü tedavi disiplinleri belirlemiş ve on binlerce insanın şifa bulmasına vesile olmuştur. Kendisi, alanındaki yetkinliği ile kıtalar arası tanınan, uluslararası kongrelerde sunum yapmış, ülkemizde geleneksel tıbbın yasallaşma süreçlerine katkıda bulunmuş, yayınlanmış üç eseri bulunan bir hekimdir. Aynı şekilde yazarın “iddia” ettiği kontrolsüz kullanım ifadesinin neyi işaret ettiği anlaşılır değildir. Aidin Salih, Tıp Hekimi ve Biyolog kimliğiyle çalışmalarında acı kavun bitkisinin farmakognozik etkilerine yer vermiş, çeşitli referanslarda geçtiği şekliyle “kontrollü” kullanımını okurlarıyla paylaşmıştır.

Şunu ifade etmek gerekir ki dünya üzerinde geleneksel tıp ve tıbbi bitkiler konusunda sanılanın aksine, modern bilginin tedrisatından geçmiş uzman sayısı oldukça azdır. Zira modern tıp geleneksel bilgi ile bağlarını 200 yıl önce koparmıştır. Bitkileri iyi tanıyan hekimler klinik tecrübeye sahip, uzun yıllar bireysel çabalar ile araştırmalar yürütmüş çoğu zaman profesörlük ünvanına sahip olmayan kişilerdir. Bu hekimler kimi zaman eski tıp eserlerinden, kimi zaman halk hekimliği bilgilerinden faydalanmak gibi alışılmışın dışında yollarla tedavi edici bitkisel preperatlar geliştirmiştir. Modern bilginin “bilimsel” olarak kabul ettiği daireye girebilmek için oldukça dezavantajlı konumda olmasına rağmen bitkisel tedavi yöntemleri, geleneksel bilgiye kıymet veren hekimlerin klinik tecrübeleri sayesinde varlığını bugüne dek sürdürmüştür.

Hasılı, bugün işin uzmanı kimdir sorusunun cevabı oldukça karışıktır. Sözü geçen haberin yazarı veyahut ilgili kuruluşun daha fazla bilgi için derneğimizle irtibat kurması halinde bildiklerimizi aktarmaktan memnuniyet duyacağız.

Hipokratın söylediği gibi “Tıbbın gayesi insanı iyileştirmek değil, acısını dindirmektir”. Fakat bugün ecel gerçeğinin yok sayıldığı bir dünyada, modern tıbba ne pahasına olursa olsun insanı yaşatmak (!) ütopyası görev olarak verilmiştir. Tıp kendi katedralinde çoğu zaman yanlış çoğu zaman da aşırı tedaviye bağlı olarak gerçekleşen sayısız ölümü normal gösterirken, kimyasal tedavileri reddedip, doğal iyileşme yolları ararken ölüm ile karşılaşanları trajedik vakalar olarak gösterir. “Tıbbın tedavisini reddetmeseydi ölmezdi” gibi asla kanıtlanamayacak, bilimsellikten fersah fersah uzak yorumlarla da olayları, karizmasını güçlendirmek için kullanma fırsatını kaçırmaz.

Halbuki gerçek tıp, mantık ile çelişmez. Varoluşun boyunu aşan iddialarda bulunmaz. Bugün bütün dünyada modern tıbba karşı yükselen eleştirilerin altında yatan sebep, modern tıbbın pençesine düştüğü bilimsel yobazlıktır. Mantığın rafa kaldırıldığı, panik ve korku tarikatına dönüşmüş, bundan başka iyileşme yolu yok dayatmaları içeren bir tıbbın kimseye faydası yoktur. Farklı olanı dinlemekten, yargılamaksızın araştırmaktan, size uyanı almaktan ve uymayanı terk etmekten korkmayın.

Kamuoyuna saygılarımızla,
Doğal Sağlık Derneği
Sağlık, Bilim ve Teknoloji Takımı

 

Acı Kavun Bitkisinin Geleneksel Tıpta Kullanımı
(Reçete Niteliğinde Değildir. Uzman bir hekime danışmadan uygulamayınız)

Acı kavun, diğer adıyla eşek hıyarı (Ecballium elaterium) içerisindeki sekonder metabolitlerin etkinliğinin keşfedilmesiyle günümüzde ilaç araştırmalarında kullanımı gündeme girmiş, geleneksel tıp kaynaklarında da adı sıkça geçen tıbbi bitkilerden biridir. Ülkemizde de yaygın şekilde yetişen acı kavun son yıllarda yapılan yeni bilimsel çalışmalarla, birçok kanser türü, sinüzit ve kronik inflamatuar hastalıklarda nice hastanın iyileşmesine ümit ışığı olmaktadır.

Tedavi özelliği taşıyan her bitkinin kullanım şekli ve toksisite düzeyi gibi özellikleri bakımından kullanılması veya kullanılmaması gereken durumlar vardır. Ancak bu durum bitkinin faydasız yahut sakınılması gerekecek düzeyde tehlikeli olduğu anlamına gelmez. Ünlü tabip Paracelsus’un ifade ettiği gibi “Her ilaç bir zehirdir. İlacın iyileştirici etkisi dozundadır”. Acı kavunla ilgili bilimsel detaylı bilgi için ek kaynakları aşağıda inceleyebilirsiniz.

Ecballium elaterium, antik çağlardan beri kuvvetli müshil olarak kullanılmıştır. Dioscorides; meyve suyundan çöktürülüp, toz edilip süt ile karıştırılmış meyve usaresinin yoğunlaştırılıp kurutulması ile elde edilen ince ve kırılgan yapıda bir drog olan E. elaterium’ un, sinüzitte burun temizlemesinde ve uzun süreli baş ağrılarını dindirmede kullanılabileceğini bildirmiştir (Gunther, 1968).

Türkiye’de halk arasında bitkinin meyve suyu, sinüzit ve sarılık tedavisinde burun deliklerine damlatılarak (Kültür, 2007; Sezik ve ark. , 2001),

Kulak ağrısında kulağa 1-2 damla damlatılarak (Ugulu ve ark. , 2009) kullanılır.

Meyvelerinden hazırlanan dekoksiyon, sarılık ve karaciğer yetmezliği tedavisinde (Sezik ve ark. , 2001),

Meyve suyu arpa unu ile hap haline getirilerek basur tedavisinde (Kültür,2007) ve noktüride (Toker ve ark. , 2003) dahilen kullanılır,

Meyveler ezilerek romatizma ve siyatik tedavisinde, zeytinyağı ile birlikte ağrı kesici olarak haricen kullanılmaktadır (Kültür, 2007). Kökleri karın ağrısı (Bulut ve Tuzlacı, 2013), (Bulut, 2011),

Basur, üroklepsi (Kültür, 2007) tedavisinde dahilen; egzamada haricen (Bulut, 2011) kullanılır.

E. elaterium (Acı Kavun) tohumu yağı, insan kanserinin önlenmesi ve tedavisi için yeni stratejiler geliştirmede kullanılabilir. (Touihri, I., Hanchi, B. (2019).

İleri Kaynaklar:

  1. Atasu, E., Cihangir, V. elaterium L. bitkisinin farmakognozide yeri, Pharmacia-JTPA, 25-55 (3), 391-395 (1985).
  2. Attard, E., Attard, H. Antitrypsin of extracts from Iqbalham elaterium seeds, Fitoterapia, 79, 226-228 (2008).
  3. Anard, E., Brincat, MP., Cuschieri, A. Immunomodulatory ac-
    tivity of cucurbitacin E isolated from Ecballium elaterium,
    Fuoterapia, 76, 439. 441 (2005).
  4. Başaran, A., Çakmak, A., Değirmenci, I., Başaran, N., Artan, S., Bager, KHC., Kırımer, N. Chromosome aberrations induced hy aflatoxin Bl in rat bone marrow cells in vivo and their
    suppression by Ecballium elaterium, Fitoterapia, 64(4), 310- 313 (1993) Jeffrey, C. Ecballium A. Rich. , in “Flora of Turkey and the East Aegean Islands” (Davis, PH, ed.), Vol. 4, Edinburgh at the
    University Press, Edinburgh (1972).
  5. Khalil, AM… Qunoud, KM. Toxicity an partial characterization
    of Ecballium elaterium fruit juice, Int. J. Pharmacog. , 31(2),
    135-141 (1993),
  6. Khatib, SY. Mahmoud, II., Hasan, ZA. Effects of crude Eqballium elaterium juice on isolated rabbit heart, Int. J. Pharma-
    cog. , 31(4), 259-268 (1993).
  7. Krauze Baranowska, M., Cisowski, W. Flavonoid compounds of
    elaterium L. A. Richard herb. , Herba Pol. 41(1),
    5-10 (1995).
  8. Baytop, T. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi (Geçmişte ve Bugün),
    2. Baskı, Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul (1999).
  9. Brinker, F. Herb Contraindications & Drug Interactions, Third
    Edition, Eclectic Medical Publications, Oregon (2001).
  10. Brouzas, D., Oanta, M., Loukianou, L.,, Moschos, M. Keratoconjunctivitis and periorbital edema due to Ecballium elaterium,
    Case Rep. Ophthalmol. 3, 87-90 (2012).
  11. Bulut, G. Folk medicinal plants of Silivri (İstanbul, Turkey).
    Marmara Pharm, J., 15, 25-29 (2011).
  12. Kültür, Ş. Medicinal plants used in Kırklareli Province (Turkey).
    J. Ethnopharmacol., 111, 341-364 (2007).
  13. Memişoğlu, M. Ecballium elaterium Bitkisinde Hücre Süspansiyon Kültürü Tekniği İle Sekonder Metabolit (Kukurbitasin
    B) Üretimi, Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ankara (2005).
  14. Panosyan, AG., Nikishchenko, MN., Avetisyan, GM. Structure of
    22-deoxocucurbitacins isolated from Bryonia alba and Ecbalium elaterium, Khim. Prin Soedin, 5, 679-687 (1986)
  15. Bulut, G., Tuzlaci, E. An ethnobotanical study of medicinal plants in Turgutlu (Manisa-Turkey), J. Ethnopharmacol., 149, 633-647 (2013).
  16. Plouvier, B., Trotin, F., Deram, R., De Coninck, P., Baclet, JL.
    Concombre d’ane (Ecbalium elaterium) une cause peu banale d’oed eme de Quineke, Nouv. Presse Med. 10(31), 2590 (1981).
  17. Doğan, NÖ., Pamukçu Günaydın, G., Tekin, M., Çevik, Y. Afflictive effect of squirting cucumber: isolated uvular oedema due to complication of a herbal medicine, JAEMCR, 4, 84-86 (2013).
  18. Rao, MM., Lavie, D. The constituents of Ecballium elaterium LXXII : Phenolics as minor components, Tetrahedron, 30(18), 3309-3313 (1974).
  19. Dunnill, PM., Fowden, L. The amino acids of seeds of the Cucurbitaceae, Phytochem., 4(6), 933-944 (1965).
  20. Elayan, HH., Garaibeh, MN., Zmeili, SM., Salhab, SA. Effects of Rao, MM., Meshulam, H., Lavie, D. The constituents of Ekballium elaterium L. Part XXIII. Cucurbitacins and hexanor-
    cucurbitacins, J. Chem. Soc. , Perkin Trans. 1, 2552-2556 (1974).
  21. Ecballium elaterium juice on serum bilirubin concentration
    in male rats, Int. J. Crude Drug Res. , 27, 227-234 (1989).
    Elmhdwi, MF., Muftah, SM., Eltumi, SG., Elslimani FA. Нераtoprotective effect of Ecballium elaterium fruit juice against paracetamol induced hepatotoxicity in male albino rats, Int.
    Curr: Pharm. J. , 3(5), 270-274 (2014).
  22. Gonzalez, BR., Panizo, FM. Composition of Ecballium elaterium. I. Introduction, An. Real. Soc. Espan. Fis. Quim. , Ser (B). 62(4-5), 553-562 (1966).
  23. Gonzalez, BR., Panizo, FM. Composition of Ecballium elaterium. IL. Seperation of free cucurbitacins, An. Real. Soc. Espan. Fis. Quim., Ser (B), 63(9-10), 959-964 (1967).
  24. Rencuzogullari, E., Ika, HB., Kayraldiz, A., Diler, SB., Yavuz,A., Arslan, M., Funda Kaya, F., Topaktas, M. The mutagenic and antimutagenic effects of Ecballium elaterium fruit juice
    in human peripheral lymphocytes, Genetika, 42(6), 623-627 (2006).
  25. Seifert, K., Elgamal, MH. New cucurbitacin glucosides from Ecballium elaterium L… Pharmazie, 32(10), 605-606 (1977).
  26. Sezik, E. Acı hıyar: sinüzite karşı kullanılan bir halk ilacının değerlendirilmesi, Yeni Tıp Dergisi, 1(4), 61-64 (1984).
  27. Sezik, E., Kaya, S., Aydan, N. Ecbalium elaterium meyvalarının sinüzite etkisi, Eczacılık Bülteni, 24, 33-36 (1982).
  28. Grieve, M. A Modern Herbal, 4. Baskı, Hafner Publishing Co… New York (1970).
  29. Gunther, T. Greek Herbal of Dioscorides, 548, Hafner Publishing Co., New York (1968).
  30. Hylands, PJ., Oskoui, MT. Seasonal Sterol Variations in Ecballi Sezik, E., Yesilada, E… Honda, G., Takaishi, Y., Takeda, Y., Tanaka, T. Traditional medicine in Turkey X. Folk medicine in
    Central Anatolia, J. Ethnopharmacol. 75, 95-115 (2001).
  31. Sollmann, T. A Manual of Pharmacology and Its Applications to Therapeutics and Toxicology, Saunders Company, Philadelphia and London (1917).
  32. Ecbalium elaterium, Planta Med. , 37(9), 37-44 (1979).
  33. Hylands, PJ., Oskoui, MT. The structure of elasterol from Ecballium elaterium, Phytochem. , 18(9), 1543-1545 (1979).
  34. Toker, G., Memişoğlu, M., Toker, MC., Yeşilada, E. Callus formation and cucurbitacin B accumulation in Ecballium elate-
    rium callus cultures, Fitoterapia, 74, 618-623 (2003).
  35. Imperato, F. Five plants of the family Cucurbitaceae with flavonoid patterns of pollens different from those of corresponding stigmas, Experientia, 36(10), 1136-1137 (1980).
  36. Jaradat, N., Jodehb, S., Rinnob, T., Kharoofe, M., Zaida, AN., Hannon, M. Determination the presence of phytomelin in Ecballium elaterium to approve its folk uses, Int. J. Pharm.
    Pharm. Sci. 4(2), 233-237 (2012).
  37. Ugulu, I., Baslar, S., Yorek, N., Dogan, Y. The investigation and quantitative ethnobotanical evaluation of medicinal plants used around Izmir province, Turkey, J. Med. Plant Res. , 3(5),
    345-367 (2009).
  38. Uslu, C.,, Karasen, RM., Sahin, F., Taysi, S., Akcay, F. Effect of aqueous extracts of Ecballium elaterium rich, in the rabbit model of rhinosinusitis, Int. J. Pediatr. Otorhinolaryngol.
    70, 515-518 (2006),
  39. Bozdoğangil, E.E., 1996. Çukurova Bölgesinde Doğal Olarak Bulunan Faydalı Bitkiler Ve Kültür Olanakları Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Adana.
  40. Baytop, T., 1984. Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi. İstanbul Üniversitesi Yayınları. No: 3255, İstanbul, s:194- 195.
  41. Yeşilada E., Tanaka S., Sezik E., Tabata M., 1988. Isolation of an Antiinflammatory Principle from the Fruit Juice of Ecbalium elaterium. Journal of Natural Products, 51:3, 504-508.
  42. Cingi M., Erkuş S, Cingi E, Başer H.C., Keçik M.C., Öner, Ü.,1983. Kronik sinüzitlerde Ecballium elaterium’un etkilerinin araştırılması. Anadolu Tıp Dergisi, 5:123-136.
  43. Sezik, E., Kaya, S., Aydan, M., 1982. Ecballium elaterium Meyvelerinin Sinüzite Etkisi, Eczacılık Biil., 24: 33-36.
  44. Agil M.A, Risco S., Miro M., Navarro M.C., Oceta M.A., Jimenez J., 1995. Analgesic and antipyretic effects of Ecballiuın elaterium (L.) A. Richard. extract in rodent. Phytother. Res., 9:135-138.
  45. Grieve, M., Oswald, E.,1911. Squirting cucumber, melons, water melon, pumpkin and colocynth. Chalfont St Peter, UK: Whin’s Cottage.
  46. Tubives, http://www.tubives.com/index. php?sayfa=1&tax_id=3911 (25.09.2014)
  47. YAĞCI, C., TOKER, M.C., TOKER, G., 2008. Bitki Doku Kültürü Yoluyla Üretilen Flavonoitler, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 1(1):47-58. [10] Duman, İ., 2006. Domates tohumlarında çimlenme ve fide çıkışının iyileştirilmesi. Ege Üniv. Ziraat Fak. Bahçe Bitkileri Bölümü.
  48. Sakamoto, K., Iida, K., Sawamura, K., Hajiro, K., Asada, Y., Yoshikawa, T., Furuya T., 1993. Effects of nutrients on anthocyanin production in cultured cells of Aralia cordata. Phytochemicals, 33: 357–360.
  49. DiCosmo, F., Towers, G.H.N., 1984. Stress and secondary metabolism in cultured plant cells. In: Recent advances in phytochemistry (ed. Timmerman BN, Steelink FA and Loewus FA), Plenum, New York., 18:97–175.
  50. Güllü, İ.B., Öcal, N., 2016. Tıbbi Bir Bitki olarak Ecballium elaterium (L.)’un Tedavi Alanlarının Araştırılması, Araştırma Makalesi, Erciyes Üniversitesi Fen Fakültesi.
  51. Memişoğlu, M., 2000. Doku kültürü metodları ile Ecballium elaterum (L.) A. Rich. bitkisinden kallus üretimi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eczacılık Fakültesi, Ankara.
  52. Toker, G.,M., Memişoğlu, M., Toker, C., Yeşiladaa, E., 2003. Callus formation and cucurbitacin B accumulation in Ecballium elaterium callus cultures. Fitoterapia, 74:7–8. pp: 618-623. [16] Ekici, M., Satılmış, A., Ay, Y.D., 1998. Ecballium elaterium (L.) Meyvelerinin Sinüzite karşı kullanımı. Uludağ Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü.